ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از شایع‌ترین ویروس‌های انتقال‌یافته از طریق تماس جنسی است که می‌تواند منجر به ایجاد زگیل‌های تناسلی و همچنین سرطان دهانه رحم و دیگر انواع سرطان‌ها شود. در حالی که سرطان دهانه رحم یکی از اصلی‌ترین عوامل مرگ‌ومیر زنان در برخی کشورها به شمار می‌رود، پیشگیری و درمان این بیماری به یکی از اولویت‌های نظام‌های سلامت عمومی در سراسر جهان بدل شده است. واکسن HPV که اکنون در بیش از ۱۴۰ کشور در سبد ملی واکسیناسیون قرار گرفته، گام بزرگی در مسیر کنترل این بیماری به شمار می‌رود. اما آیا این واکسن در ایران نیز وارد سبد واکسیناسیون خواهد شد؟
—
HPV: تهدیدی برای سلامت جامعه
ویروس پاپیلومای انسانی از طریق تماس مستقیم پوست با پوست یا روابط جنسی منتقل می‌شود. این ویروس بیش از ۱۰۰ سویه دارد که برخی از آن‌ها عامل ابتلا به بیماری‌های جدی چون سرطان دهانه رحم، سرطان واژن، مقعد، و حلق هستند. تخمین زده می‌شود که یک نفر از هر چهار نفر در دنیا به HPV مبتلا باشد، بسیاری از آن‌ها بدون آگاهی از عفونت خود. اهمیت واکسیناسیون در کنترل این ویروس زمانی پررنگ‌تر می‌شود که بدانیم روش‌های درمانی محدودی برای بیماری‌های ناشی از آن وجود دارد.
—
تجربه جهانی در کنترل HPV با واکسیناسیون عمومی
واکسن HPV در سال ۲۰۰۶ وارد بازار شد و به سرعت مورد استقبال کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه قرار گرفت. مطالعات نشان داده‌اند که واکسیناسیون عمومی در پیشگیری از ابتلا به HPV و سرطانهای مرتبط با آن موفقیت چشمگیری داشته است. به طور مثال، در استرالیا و کانادا، میزان عفونت با HPV پرخطر طی یک دهه پس از واکسیناسیون به شدت کاهش یافته است. همچنین، این واکسن به کاهش قابل توجه نرخ سرطان دهانه رحم و زگیل‌های تناسلی منجر شده است.
—
چرا ورود واکسن HPV به سبد ملی ایران ضروری است؟
سرطان دهانه رحم به‌عنوان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان زنان ایرانی، سالانه جان ده‌ها نفر را می‌گیرد. با وجود این که روش‌هایی مانند تست پاپ اسمیر برای تشخیص زودهنگام این سرطان وجود دارد، پیشگیری با واکسن همچنان بهترین راه‌حل است. واکسیناسیون، به‌ویژه در سنین نوجوانی که هنوز افراد در معرض عفونت قرار نگرفته‌اند، می‌تواند به کاهش چشمگیر موارد ابتلا به HPV منجر شود.
—
چالش‌ها و ملاحظات ورود به برنامه ایمن‌سازی کشوری
ورود واکسن جدیدی به سبد واکسیناسیون در ایران با چالش‌هایی همراه است. هزینه‌های اقتصادی، ضرورت آگاهی‌بخشی به مردم، و حجم بالای تقاضا از اصلی‌ترین موانع هستند. از سوی دیگر، برخی باورهای نادرست و مقاومت‌های فرهنگی می‌تواند مانعی برای پذیرش عمومی این واکسن باشد. مسئولان وزارت بهداشت با تاکید بر اهمیت پیشگیری و ضرورت کاهش بار بیماری‌های مرتبط با HPV، اعلام کرده‌اند که برنامه‌ریزی‌ها و بررسی‌های کارشناسی برای اضافه کردن واکسن HPV به برنامه واکسیناسیون در دست اقدام است.
—
نتیجه‌گیری: آینده‌ای روشن در سایه واکسیناسیون
ورود واکسن HPV به برنامه ایمن‌سازی کشوری می‌تواند یک گام اساسی در راستای پیشگیری از سرطان دهانه رحم باشد و بار سنگین درمان و هزینه‌های سلامت عمومی را کاهش دهد. تجربه جهانی نشان داده است که این واکسن می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای سلامت نسل‌های آینده رقم بزند. با توجه به برنامه‌‌‌ریزی‌های مسئولان وزارت بهداشت، امید است که ایران نیز به جمع کشورهایی بپیوندد که با پیشگامی در این حوزه، گام مؤثری در حفظ و ارتقای سلامت عمومی برداشته‌اند.
